معرفی کتاب: فرآوری میکروبی سولفیدهای فلزی
مبحث Bioleaching یا فروشویی زیستی یکی از زمینه های جالب توجه در زمینه استفاده از میکروارگانیسم ها در علوم مربوط به معادن و استخراج فلزات است. در بحث فروشویی زیستی فرآیندهایی که توسط گروهی از باکتری های اکسیدکننده آهن و گوگرد انجام می شود به کار گرفته می شوند تا در نهایت بتوان فلزی خاص را از کانی هایی که عمدتاً به دلیل عیار پایین به کارگیری فرآیندهای شیمیایی استخراج برای آن ها به صرفه نیست استخراج کرد. در این مطلب به معرفی کتابی ترجمه شده پرداخته می شود که در سال ۱۳۸۹ با عنوان زیر به چاپ رسیده است:
فرآوری میکروبی سولفیدهای فلزی: اصول بیولیچینگ و پالایش بیولوژیکی
این کتاب در ۴۵۷ صفحه و در قالب ۱۵ فصل که در ۴ بخش گروه بندی شده اند ترجمه شده است.چاپ اول کتاب مذکور با تیراژ ۱۰۰۰ جلد منتشر شده است.
نسخه اصلی (انگلیسی) کتاب توسط انتشارات صاحبنام Springer در سال ۲۰۰۷ میلادی منتشر شده است. هر یک از فصل های کتاب اصلی توسط گروهی از محققین متخصص در زمینه ای که در آن فصل بحث شده نگاشته شده و ویرایش نهایی کل مطالب توسط Edgardo R. Donati و Wolfgang Sand انجام شده است.
ترجمه این کتاب جامع که در زمینه فروشویی زیستی منبعی قابل ذکر است توسط سیاوش آتشگاهی، فرهاد شفیعی، عباس رشیدی و همکاری سید جابر صفدری و نیز مشاوره علمی رضا روستا آزاد انجام شده است (البته ترتیب مترجمین روی جلد کتاب متفاوت است!). ویراستاری کتاب توسط منیر ملایی انجام شده و ویرایش صفحه بندی به عهده فاطمه حاجی میرزایی بوده است.
با توجه به سهمی که در ترجمه این کتاب جامع داشته ام شاید بهتر بتوانم درمورد مطالب آن اظهار نظر کنم. البته قضاوت در چنین حالتی هم خالی از تعصب یک نگارنده نسبت به نتیجه کاری که در آن دخالت داشته نخواهد بود! بنابراین شاید بهترین پیشنهاد من به شما درصورت علاقه به این مبحث تخصصی در بیوتکنولوژی مطالعه کتاب باشد. لازم به ذکر است که خوشبختانه هیچگونه منفعت مالی برای نگارنده این مطلب وجود نخواهد داشت (از عجایب دنیای علمی اطراف ما!).
متن کتاب: درحد توان سعی شده جملات طولانی و البته سنگین علمی کتاب در قالب جملاتی روان و کوتاه و با متنی تا حد امکان فارسی ارایه شود. وسواس نگارشی خود من و البته ویرایش های بعدی دقیق دوست و همکلاسی ام آقای آتشگاهی (که پیشنهاد دهنده این ترجمه بوده) پشتوانه ادعای مناسب بودن متن این کتاب است. علاوه بر این ویرایش های کلی میکروبی و نگارشی انجام شده توسط خانم ملایی و اعمال نظرات دیگر همکاران صاحبنظر در زمینه این مباحث بر غنای کتاب افزوده است.
جلد کتاب: ویترین این کتاب می تواند جلب کننده مشتری های خاص خود باشد! شخصاً سبز جلد بودن کتاب را می پسندم و اگرچه حدس اتفاقی بودن آن را دارم ولی ارتباط مباحث زیست محیطی یا اصطلاحاً سبز را با کاربردهای علوم بیولوژیک در جلد کتاب متصور می بینم.
جلد کتاب از سایت انتشارات کتاب
پیشگفتار: متن پیشگفتار ویراستارهای کتاب اصلی به خوبی به فارسی برگردانده شده است. همچنین آنچه در صفحه پیشگفتار مترجم به رشته تحریر درآمده با نثری مناسب و ساده و البته گویا به اهمیت مطلب اشاره داشته است. نویسنده این متن هر که بوده کار خود را درست انجام داده است. البته بهتر بود در تایپ و نشر آن دقت می شد تا کلمات انتهای برخی سطرها یا به سطر بعدی منتقل می شدند و یا به نحوی در همان سطر جا داده می شدند که خطوط تیره دیده نشوند (ایراد کوچک ولی پایه ای در زمینه نشر).
فهرست مطالب: مطالب ارایه شده در این کتاب شامل موارد زیر هستند:
بخش اول: اصول، میکروارگانیسم ها و مکانیسم ها
فصل ۱: میکروارگانیسم های عامل بیولیچینگ و روش های مولکولی مبتنی بر اسید نوکلئیک برای شناسایی و تعیین تراکم آن ها
فصل ۲: مکانیسم ها و اصول بیوشیمیایی اکسیداسیون باکتریایی سولفید فلزی
فصل ۳: تکنیک های الکتروشیمیایی مورد استفاده برای مطالعه میانکنش های باکتری ها و سولفیدهای فلزی در محیط های اسیدی
فصل ۴: نقش کاتالیتیک نقره و یون های دیگر در مکانیسم فروشویی شیمیایی و زیستی
فصل ۵: بازیابی روی، نیکل، کبالت و فلزات دیگر توسط بیولیچینگ
فصل ۶: بیولیچینگ فلزات در محیط های خنثی و کمی قلیایی
بخش دوم: بیورآکتورها و بیوهیپ ها
فصل ۷: بیولیچینگ مواد معدنی سولفیدی در تانک های همزن دار پیوسته
فصل ۸: اصول طراحی بیوراکتور و کاربرد انها در معدن کاری طلا
فصل ۹: رآکتورهای هوابالابر: خصوصیات و کاربرد در بیوهیدرومتالورژی
فصل ۱۰: اصول، مکانیسم و دینامیک بیولیچینگ کپه ای کالکوسیت
بخش سوم: ژنتیک و زیست شناسی مولکولی
فصل ۱۱: کاربرد بیوانفورماتیک و زیست شناسی ژنومی در پیشبرد دانش مربوط به میکروارگانیسم های بیولیچینگ
فصل ۱۲: کاربرد پروتئومیکس و متاپروتئومیکس در مورد میکروارگانیسم های دخیل در معدن کاری زیستی
فصل ۱۳: ارتباطات بین سلولی در باکتری ها
بخش چهارم: سایر کاربردها
فصل ۱۴: بیوفلوتاسیون و بیوفلوکولاسیون در زمینه فراوری زیستی کانی ها
فصل ۱۵: حذف سولفید هیدروژن از خروجی های گازی
منبع نویسی: در پایان هر فصل فهرست منابع استفاده شده در نگارش متن ان فصل به زبان انگلیسی توسط نگارندگان اصلی آورده شده بوده است که در کتاب ترجمه شده هم این منابع ارایه شده اند.
همچنین برای مطالعه بیشتر می توانید به دو آدرس زیر مراجعه کنید (البته مطلب زیادی ارایه نشده است):
http://www.aeoi.org.ir/portal/File/ShowFile.aspx?ID=8c1a0143-bf2b-4509-86b4-8751c1e8fad5
صفحه توضیحات انتشارات Springer در مورد کتاب اصلی (انگلیسی) نیز در آدرس زیر قابل مطالعه است:
http://www.springer.com/chemistry/biotechnology/book/978-1-4020-5588-1
در نگارش مطالب سعی شده تا حد امکان منابع ذکر شوند. جهت رعایت اصول علمی روش تحقیق درصورت استفاده از این مطالب، منبع شامل نام و آدرس این وبلاگ و منبع اصلی که در مطلب آورده شده ذکر شوند.